Müzik Teorisi ve Eğitimi

Akor nasıl oluşur, majör veya minör olması neye bağlıdır. Bunları göreceğiz. Bunun için de Teoride “aralık” denilen konudan yararlanacağız.

Bir akor en az 3 sesten oluşur. Bunlar akoru oluşturacağımız nota’nın kök sesi yani kendisi, 3. derecesi ve 5. derecesidir. Peki bunlar neye göre seçilir. Akorun majör veya minör olmasının belirleyicisi 3. derece sesidir. 5’lisi ise her Tam5’li (T5’li)dir. Akor majör olacaksa 3’lüsü Büyük 3’lü (B3’lü), minör olacaksa 3’lüsü Küçük 3’lü (K3’lü) alınır.

Şimdi buna göre tüm notaların majör minör akorlarını çıkaralım.

Do majör : Do Mi Sol Do minör : Do Mi bemol Sol

Re majör : Re Fa diyez La Re minör : Re Fa La

Mi majör : Mi Sol diyez Si Mi minör : Mi Sol Si

Fa majör : Fa La Do Fa minör : Fa La bemol Do

Sol majör : Sol Si Re Sol minör : Sol Si bemol Re

La majör : La Do diyez Mi La minör : La Do Mi

Si majör : Si Re diyez Fa diyez Si minör : Si Re Fa diyez

Artık ve Eksik Akorlar: B3’lü + K3’lü = majör akor, K3’lü + B3’lü = minör akor demiştik.. Eğer Artık akor olmasını istiyorsak akorun (aug); o zaman B3’lü + B3’lü yaparız.. Yani majör akor’un 5. derece sesini yarım perde tizleştiririz. Eksik akor olmasını istiyorsak ise K3’lü + K3’lü kullanırız. Yani eksik (dim) akor için; minör akorun 5. derece sesini yarım perde pesleştiririz.


Majör ve Minör 7’li Akorlar: B3’lü + K3’lü = majör akor, K3’lü + B3’lü = minör akor ise bunlara 7. derece sesleri eklediğimizde 7’lü akor oluşturmuş oluruz.. Bu da şu şekilde olacak; Majör akora bir B3’lü daha ekleyerek majör 7’li, minör akora bir K3’lü daha ekleyerek minör 7’li elde etmiş olacağız. Yani: B3’lü + K3’lü + B3’lü = majör 7’li akor - K3’lü + B3’lü + K3’lü akor ise nimör 7’li akor olur..

Kısaca tanımlar ve örnekleri halinde görelim;

Majör Akor

Akorun birinci derece sesi ile üçüncü derece sesi arasında büyük 3'lü aralık, üçüncü derece sesi ile beşinci derece sesi arasında küçük 3'lü aralık olması durumunda ortaya çıkan akor türüdür.. kısaca formulü; büyük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır.

Augmented Akor

Arttırılmış akor anlamına gelir. majör akorun son sesinin yarım ses tizleşmesi ile elde edilir. kısaca formülü; büyük 3'lü + büyük 3'lü aralıktır.


Majör 7'li Akor

Akorun birinci derece sesi ile üçüncü derece sesi arasında büyük 3'lü aralık, üçüncü derece sesi ile beşinci derece sesi arasında küçük 3'lü aralık olması durumunda ortaya çıkan akor majör akordur.. kısaca formulü; büyük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır. bu akora bir büyük 3'lü aralık daha eklendiğinde majör 7'li akor elde edilmiş olunur.. kısaca formulü; büyük 3'lü + küçük 3'lü + büyük 3'lü aralıktır..

Augmented 7'li Akor

Arttırılmış 7'li akor anlamına gelir. artık akorun sonuna bir büyük üçlü aralık daha eklenmesi ile elde edilir.. kısaca formülü; büyük 3'lü + büyük 3'lü + büyük 3'lü aralıktır.

Minör Akor

Akorun birinci derece sesi ile üçüncü derece sesi arasında küçük 3'lü aralık, üçüncü derece sesi ile beşinci derece sesi arasında büyük 3'lü aralık olması durumunda ortaya çıkan akor türüdür.. kısaca formulü; küçük 3'lü + büyük 3'lü aralıktır.

Diminished Akor

Eksiltilmiş akor anlamına gelir. minör akorun son sesinin yarım ses pestleştirilmesi ile elde edilir. kısaca formülü; küçük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır.

Minör 7'li Akor

Akorun birinci derece sesi ile üçüncü derece sesi arasında küçük 3'lü aralık, üçüncü derece sesi ile beşinci derece sesi arasında büyük 3'lü aralık olması durumunda ortaya çıkan akora minör akor denir.. kısaca formulü; küçük 3'lü + büyük 3'lü aralıktır. oluşan bu akora bir küçük 3'lü aralık daha eklediğimizde minör yedili akor'u elde etmiş oluruz. yani kısaca formulü; küçük 3'lü + büyük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır..

Diminished 7'li Akor

Diminished 7'li (yani eksik 7'li) akorudur. minör akorun son sesinin yarım ses pestleştirilmesi ile diminished akor elde edilir. kısaca formülü; küçük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır. oluşan bu akora bir küçük 3'lü aralık daha eklendiğinde diminished 7'li akoru elde edilmiş olunur. kısaca formulü; küçük 3'lü + küçük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır.

Dominant 7'li Akor

Majör akorun sonuna bir küçük 3'lü aralık elde edilmesiyle oluşan akordur. bir başka deyişle majör yedili akorun son sesinin yarım ses pestleştirilmesi ile oluşan akordur.. genellikle tona çözülme anında kullanılır. kısaca formulü; büyük 3'lü + küçük 3'lü + küçük 3'lü aralıktır.


* Bu bilgiler ışığında, do üzerinden her akora birer örnek yaratacak olur isek;

Do majör : do - mi - sol

Do augmented : do - mi - sol diyez

Do majör 7’li : do - mi - sol - si

Do augmented 7’li : do mi sol diyez - si

Do minör : do - mi bemol - sol

Do diminished : do - mi bemol - sol bemol

Do minör 7’li : do - mi bemol - sol - si bemol

Do diminished 7’li : do - mi bemol - sol bemol - si çift bemol

Seslerinden oluşacaktır. Peki çevrim kavramı nedir. Örneğin gitarda bastığımız akorların hemen hepsi çevrim akorlardır. Bu kavram ise akorun kök sesine nazaran aldığı sıralamayı tanımlamak için kullanılır. Kök ses de bildiğiniz üzere akoru oluşturan ilk ses yani akoru adını verecek olan notadır. Örneğin;

Do majör akor : do – mi – sol seslerinden oluşuyor ve bu şekilde basılıyor ise, yani en kalın ses do, ondan ince olan ses mi ve en ince olsan ses de sol olacak şekilde basılıyorsa bu akora kök akor denir. Eğer ki do – mi – sol yerine, mi – sol – do şeklinde basılacak olursa buna do majör 1. çevrim akoru denir. Eğer; sol – do – mi şeklinde basılırsa da do majör 2. çevrim akoru denir.

Buradan da anlıyoruz ki 3 sesten oluşan akorların, en fazla 2 çevrimi, 4 sesten oluşan akorların ise 3 çevrimi olabiliyor. 4 sesten oluşan akorlarımız da 7’li akorlarımız olduğunda göre onlardan da bir örnek verecek olur isek şu şekilde olacaktır.

Do majör 7’li akor : do – mi – sol – si
1. çevrim halı : mi – sol – si – do
2. çevrim hali : sol – si – do – mi
3. çevrim hali : si – do – mi – sol