Müzik Teorisi ve Eğitimi

İnterval(Aralık), bir notanın diğer notalara göre olan frekans farkıdır.Başka bir değişle iki nota arasındaki mesafe, ara, ses açıklığıdır.

Örneğin; Do, re gibi iki yanaşık ve ardıl notanın uzaklığı“ikili aralığı”dır: kısa söylenişi sadece “ikili”olur.
Do, re, mi gibi üç ardıl notanın boyutu “üçlü” tutar.
Dört notalı olarak mesela do, re, mi, fa sıralanışında aralık haddi “dörtlü”dür.

1 sekizli içindeki aralıklara basit aralık denir.

1 oktavı aşan aralıklara birleşik aralık denir.

ARALIKLAR:

Küçük İkili ( K2 ) / minör ikili ( m2 ) : ½ ton

Büyük İkili ( B2 ) / majör ikili ( M2 ) : 1 ton

Küçük Üçlü ( K3 ) / minör üçlü ( m3 ) : 1½ ton

Büyük Üçlü ( B3 ) / majör üçlü ( M3 ) : 2 ton

Tam Dörtlü ( T4 ) / Perfect 4 ( P4 ) : 2½ ton

Artık (Artmış) Dörtlü ( +4 , A4) / Aug.4 : 3 ton

Eksik ( Eksilmiş) Beşli ( -5 , E5 , 5 ) / Dim.5 : 3 ton

Tam Beşli ( T5 ) / Perfect 5 ( P5 ) : 3½ ton

Küçük Altılı( K6 ) / minör altılı( m6 ) : 4 ton

Büyük Altılı( B6 ) / majör altılı( M6 ) : 4½ ton

Küçük Yedili ( K7 ) / minör yedili ( m7 ) : 5 ton

Büyük Yedili ( B7 ) / majör yedili ( M7 ) : 5½ ton

Tam Sekizli ( T8 ) / Oktav : 6 ton



Aralıklar Kurulurken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar


1.Kök ses’e ( aralığın kurulacağı ses ) hiç bir şekilde dokunulmaz. Çünkü kök ses temeldir. Temel yık ılırsa bütün bina yık ılır.

2.Arada ses var ise ara seslere hiç bir şekilde dokunulmaz.

3.Oynama ve müdahale sadece en son ses ( üst uç ) üzerinde yapılır.

4.İlk önce aralıkta kaç ses olduğu saptanır ve o kadar ses ilerlenir.

5.Saptanan ses üzerinde hesaplama yapılarak aralığı bulunur.

6.Aralık tablosunda ilk hane bize kaç ses olduğunu ikinci hane ise sesler arasınn kaç ton olması gerektiğini belirtir.




Aralıkların ses olarak hesaplanması:

Aşağıda Do sesi üzerine ses olarak kurulmuş;ikili, üçlü, dörtlü,beşli,altılı,yedili, sekizli( oktav ) aralıklar görülmektedir.





Aralıkların ton olarak hesaplanması:


Aşağıda Do sesi üzerine kurulmuş3’lü bir aralık vardır. Do sesi üzerine 3’lü bir aralık kurmak için ilk olarak Do sesi üzerine Do da dahil olmak üzere 3 nota sayacağız:

Do : Do, Re, Mi

Sonra bizden istenen aralığa göre aralıklarını ton olarak hesaplayacağız.

İlk sese (kök) ve ara seslere dokunamadığımız için sadece son ses ile oynamamız gerekecek. Do üzeri üçlü aralık Do – Mi yapmaktadır.Do – Mi arası 2 ton (perde) ’dir. O halde Do – Mi arası 3 ses 2 ton olduğuna göre buna denk gelen aralık Büyük 3’lü (B3 veya M3) olmaktadır. Eğer Küçük üçlü aralığını elde etmek istersek ki Küçük 3’lü 1½ tondur;o zaman son ses (üstuç)ile oynama yaparak aralığı 3 ses 1½ ton olarak düzenlememiz gerekecek.Böylece Do üzeri Küçük üçlü Do–Mi bemol olacak. 3 ses 1½ ton.

Peki neden Re diyez (Re#) değil de Mi bemol (Mib)?

Çünkü bizden 3 ses hesaplanması isteniyor. Do – Re# iki ses yapmaktadır. Do – Mi : Do, re , mi olarak üç ses yapmaktadır.







Aralıkların çevrimleri:



Çevirme işlemi adından da anlaşılacağı gibi aralıkların çevrilmesi, ters yüzedilmesi yani alttaki sesin üstte, üstteki sesin alta getirilmesi ile yapılır.









Çevirme işlemi yapıldıktan sonra yeni bir aralık elde edilmiş olunur. Buna bağlı olarak her aralık başka bir aralığa çevrilmektedir.


















Aralıklar çevrildiği zaman onlara karşılık gelenler aşağıdaki gibidir.





Çevrilen aralıklarda kalıp olarak;

Küçükler – Büyüklere,

Büyükler – Küçüklere,

Eksiler – Artıklara,

Artıklar – Eksilere,

Tamlar – Tama çevrilirler.


Rakamsal olarakta
2’li – 7’liye,

7’li – 2’liye,

3’lü – 6’lıya,

6’lı– 3’lüye,

5’li – 4’lüye,

4’lü – 5’liye çevrilir.

Örnek olarak;Küçük Üçlü aralığı çevrilirse, Büyük 6’lı aralığı olarak karşımıza gelir.